Inspraak, ook wel participatie genoemd, wordt bij plannen steeds belangrijker. Gemeenten willen vaak dat er vroegtijdig overleg is geweest met de omgeving. De voorlichting aan de buurt is een wezenlijk onderdeel van je plan en strategie.
Stel je hebt een plan voor je locatie (andere functie, nieuwe stal) maar je weet dat het gevoelig ligt bij een deel van je buren. Hoe pak je dit dan aan? Niemand wil uit de krant vernemen dat de buurman een plan heeft. Er is dan direct wrijving en soms achterdocht. Waarom komt-ie niet gewoon even langs?
Er is geen eenduidige oplossing. Het hangt af van je plan, locatie, type buren en ook hoe je ’in de buurt ligt’. De omgeving niet informeren is meestal de slechtste keuze. Dat is de kop in het zand steken. Inspraak betekent niet dat alle buren of belanghebbenden het eens moeten zijn met je plan, maar ze moeten wel geïnformeerd zijn. Je laat zien van goede wil te zijn. Ook kunnen omwonenden met punten komen waar je zelf niet aan hebt gedacht, omdat je alleen vanuit je eigen plan denkt (oogkleppen). Felle tegenstanders overtuigen lukt niet, maar laat zien waarom je van mening bent dat je plan een goed plan is.
Vaak is er vanuit de omgeving angst voor wat nieuws, of de vrees dat men er hinder van heeft. Een deel hiervan is emotie en dat is lastig weg te nemen. Maar de discussie aangaan is wel de beste manier. De vraag is dan: hoe informeer je de buurt en wanneer?
We zien hierin meerdere manieren zoals een inloopavond of een huis-aan-huis folder.
Een informatieavond met een presentatie is de meest uitgebreide variant waarbij iedereen tegelijk en hetzelfde wordt geïnformeerd. Ook kun je met een tekening op de koffie gaan bij de buren. Vaak werkt dat het beste bij de ‘normale plannen’.
Maar wanneer ga je naar je buren? Je kunt dit doen voordat je een (principe)akkoord hebt van de gemeente of daarna. Je wilt niet naar de omwonenden toe gaan voordat je zeker weet dat er groen licht is vanuit de gemeente, want anders heb je te vroeg wat gezegd. En anderzijds kun je het verwijt krijgen dat de ‘inspraak’ een loze belofte is want het toch al beklonken op het gemeentehuis. In de praktijk vindt inspraak pas plaats nadat je weet dat B&W in principe mee willen werken.
Als er sprake is van een uitgebreide procedure (2x ter inzage) konden belanghebbenden tot voor kort niet in beroep bij de rechtbank als ze eerder geen zienswijze hadden ingediend. Tegenwoordig is dat anders en mogen belanghebbenden ook zonder eerst een zienwijze in te dienen alsnog in beroep gaan.
De inspraak is niet het makkelijkste onderdeel, maar met een goede aanpak heb je er wel voordeel van: minder bezwaren en een betere verstandhouding met de omgeving.