Voor het in behandeling nemen van een aanvraag voor een vergunning, bijvoorbeeld een omgevingsvergunning of een natuurbeschermingswetvergunning, mag de gemeente of de provincie leges heffen. Dit is een vorm van belasting voor de diensten die door de het bestuurslichaam aan u worden verleend. In een legesverordening is bepaald voor welke diensten leges verschuldigd zijn en wat het tarief is. Die verordeningen verschillen per gemeente of provincie en zijn niet altijd duidelijk. Wij zien in de praktijk dat er regelmatig ten onrechte (te veel) leges in rekening worden gebracht. Indien u het niet eens bent met de hoogte van de legesnota, kunt u bezwaar maken bij de heffingsambtenaar.

U heeft als aanvrager ook invloed op de leges door het soort aanvraag dat u indient en de daarbij verstrekte gegevens. Hieronder 10 tips om u te helpen de leges te verminderen.

Voordat u een aanvraag indient:

De bouwleges worden in de meest gemeentes geheven over de bouwkosten. Bij een aanvraag omgevingsvergunning bouwen moet u zelf de geschatte bouwkosten opgeven. Voor lagere bouwleges is het van belang om de bouwkosten niet onnodig hoog op te geven.

Tip 1: Check de eenheidsprijzen van de gemeente

Gemeenten hanteren vaak eenheidsprijzen per m2 of per m3 bouwwerk om uw opgegeven bouwkosten te toetsen aan een zekere ondergrens. Geef de bouwkosten conform die eenheidsprijzen op. De eenheidsprijzen zijn bij de meeste gemeenten openbaar en staan op de gemeentelijke website. De meeste gemeenten stellen uw opgegeven bouwkosten namelijk niet naar beneden bij wanneer de opgegeven bouwkosten hoger zijn dan het bedrag conform de eenheidsprijzen. Bij het niet checken van de gemeentelijke eenheidsprijzen kunt u zomaar duizenden euro’s meer kwijt zijn dan nodig.

Tip 2: Geef de (ruwbouw) bouwkosten op, niet de totale verbouwingskosten

Geef alleen de bouwkosten op voor die onderdelen die vergunningplichtig zijn en nodig zijn om uw bouwplan te kunnen laten toetsen aan het Bouwbesluit 2012. De inrichting is bijvoorbeeld geen onderdeel van de ruwbouw. Een muur stucen, een keukenblok met inbouwapparatuur of een kleine uitbouw zijn vergunningvrije activiteiten. Voor vergunningvrije bouwactiviteiten hoeft u geen vergunning aan te vragen en er mogen ook geen leges voor worden geheven. Nota bene: De bouwkosten geeft u op zonder btw. Ook daar worden dure vergissingen mee gemaakt!

Tip 3: Voeg een bouwkostenberekening toe aan uw aanvraag

Laat voor grotere bouwprojecten door een deskundige een bouwkostenberekening maken. Het onderscheid tussen vergunningplichtige en niet-vergunningplichtige bouwactiviteiten is niet eenvoudig. Het kan ook zijn dat de gehanteerde eenheidsprijzen niet op uw bouwproject kunnen worden toegepast, bijvoorbeeld doordat gebruik kan worden gemaakt van een goedkope fundering vanwege de goede bodemgesteldheid ter plaatse. Een bouwkostenberekening door een deskundige zal door een gemeente sneller worden geaccepteerd.

Let wel: De bouwkosten moeten marktconform en op basis van nieuwbouwprijzen worden opgegeven. Zelfwerkzaamheden, vriendendiensten en tweedehands bouwmaterialen leiden niet tot een lagere bouwsom.

Tip 4: Verschillende procedures – (verschillende leges)kosten

Als een project in strijd is met het bestemmingsplan, bijvoorbeeld omdat een bouwwerk buiten het bouwvlak wordt geplaatst, zijn er meerdere mogelijkheden om toch toestemming te krijgen. Het bestemmingsplan kan worden gewijzigd (bijvoorbeeld een vergroting van het bouwvlak), er kan een nieuw bestemmingsplan worden opgesteld (postzegelplan) of er kan een project-afwijkingsbesluit worden genomen. De leges en andere kosten van deze procedures kunnen sterk verschillen. Laat u goed voorlichten over de voorwaarden, proceduretijd, risico’s en de kosten van de procedures.

Als voor het project ook een vergunning op grond van de Wet natuurbescherming (Wnb) nodig is dan kunt u in plaats van een aparte Wnb-vergunning ook een ‘verklaring van geen bedenkingen’ (vvgb) aanvragen als onderdeel van een omgevingsbergunning. Of u in dat geval leges moet betalen hangt dan af van de gemeentelijke legesverordening. Als daarin niets is bepaald over het (doorberekenen van) leges voor de vvgb hoeft u niets te betalen.

Als u de legesnota ontvangt:

Tip 5: Tijdig bezwaar maken

Nadat de vergunning is verleend of het plan is vastgesteld, ontvangt u een legesnota. Indien u het niet eens bent met de daarin opgenomen posten of  bedragen, dan kunt u bezwaar maken tegen deze nota. Zorg ervoor dat het bezwaar tijdig wordt ingediend. De bezwaartermijn moet duidelijk op de factuur staan of in een begeleidende brief. Meestal is dit binnen zes weken na dagtekening van de factuur. Op basis van het ingediende bezwaar wordt er een heroverweging door de heffingsambtenaar gemaakt. Als u het niet eens bent met de beslissing op bezwaar, kunt u beroep instellen bij de Rechtbank.

Tip 6: Vraag uitstel van betaling aan

Het indienen van een bezwaar schort de betalingsverplichting niet op: u moet de aanslag betalen. Indien het bezwaar gegrond wordt verklaard moet (een deel van) de leges worden terugbetaald. Bij het bezwaarschrift kan ook een verzoek om uitstel van betaling worden ingediend. Als dat verzoek wordt toegekend hoeft u (nog) niet te betalen. Ook als u geen reactie ontvangt (wat vaak voorkomt) geldt “wie zwijgt stemt toe”.

Tip 7: Leges vergunning Wet natuurbescherming

Voor het in behandeling nemen van een aanvraag om een vergunning op grond van de Wet natuurbescherming (Wnb) vragen provincies leges. De leges variëren van € 400 tot wel € 4.000 per aanvraag. De hoogte van de leges is afhankelijk van de beoordeling die moet worden uitgevoerd. De verschillen tussen provincies zijn groot. De omschrijvingen in de provinciale legesverordeningen zijn vaak onduidelijk en voor meerdere uitleg vatbaar. Bezwaar maken tegen deze leges heeft zeker kans van slagen.

Tip 8: Oud bestemmingsplan niet digitaal raadpleegbaar: geen leges

Voorheen moest een bestemmingsplan elke tien jaar worden herzien of opnieuw worden vastgesteld. Als dat niet was gebeurd dan mochten geen leges worden ingevorderd. Die bepaling is per 1 juli 2018 afgeschaft. De legessanctie geldt echter nog wel voor gebieden waar een oud bestemmingsplan geldt dat nooit digitaal beschikbaar is gesteld. Als u het geldende bestemmingsplan niet kunt raadplegen op ruimtelijkeplannen.nl, laat dan onderzoeken of de gemeente leges mag heffen voor diensten die in verband staan met het bestemmingsplan, zoals een omgevingsvergunning voor een bouwwerk.

Ook worden veel plannen vernietigd door de Raad van State, waardoor het te oude plan weer herleefd. In die gevallen kunt u met succes bezwaar maken tegen een legesnota.

Tip 9: Zijn alle maatstaven voldoende bekendgemaakt?

In de legesverordening en de bijbehorenden tarieventabel staan maatstaven voor de berekening van de leges, bijvoorbeeld NEN-normen voor de berekening van de oppervlakte en inhoud van een bouwwerk. Als deze maatstaven niet voldoende kenbaar zijn dan mogen die niet worden gebruikt voor het opleggen van een aanslag leges. Zo moeten bijvoorbeeld de betreffende NEN-normen ter inzage liggen en moet dat in de verordening of de tarieventabel zijn vermeld.

Nadat de legesfactuur is betaald:

Tip 10: Teruggaaf als u het project niet uitvoert

In veel legesverordeningen is een regeling opgenomen voor gedeeltelijke teruggaaf van leges indien een vergunning wordt ingetrokken. Indien u een project waarvoor vergunning is verleend niet gaat uitvoeren, dan kunt u de vergunning laten intrekken en een verzoek om teruggaaf van leges indienen.

Overige kosten

Naast leges worden door de gemeente vaak nog andere kosten aan u doorberekend. Voordat de gemeente een procedure voor herziening van een bestemmingsplan in behandeling, neemt wil men dat u een overeenkomst tekent waarin u verklaart dat u de kosten die voortkomen uit het bestemmingsplan zult betalen (een zogenaamde ‘anterieure overeenkomst’). Er zijn gemeenten die daarbij een bijdrage aan de ‘bovenwijkse voorzieningen’ verlangen. Ook moet in veel gevallen een ‘planschadeovereenkomst’ worden gesloten. Het gaat om aanzienlijke bedragen. Kijk daar kritisch naar en laat u zo nodig voorlichten over de noodzaak en hoogte van deze kosten.

Neem contact op met een van onze juristen

Wetgeving verandert en er verschijnt voortdurend nieuwe jurisprudentie. Onze juristen volgen de ontwikkelingen op de voet. Bij grotere projecten kunnen de leges vele duizenden euro’s bedragen. De kosten voor het inhuren van een deskundige kunnen dan ruimschoots worden terugverdiend. Als u bij bezwaar en beroep een juridisch adviseur inschakelt, worden bij gegrondverklaring de proceskosten vergoed.